Wat betekent dat eigenlijk, gelukkig ouder worden? En wat is daarvoor nodig? We gaan hierover in gesprek met Axel de Boer, adjunct-directeur bij Onderlinge ´s-Gravenhage (OG). Axel: “Als je op een fijne comfortabele manier ouder wilt worden, moet je ook de financiële middelen hebben. Je zal iets moeten opbouwen. Daar maken we vanuit OG mensen bewust van. We informeren, inspireren en ontwikkelen nieuwe financiële producten om mensen te ondersteunen.” Eén loket voor alles wat te maken heeft met wonen, werk en welzijn. Dat is wat OG op termijn wil realiseren. En juist die ambitie draagt bij aan het persoonlijke geluksgevoel van Axel: “Bezig zijn met zo’n belangrijk maatschappelijk vraagstuk geeft mij energie.”

Axel (61 jaar) is al ruim twintig jaar werkzaam bij OG. Dat is een lange periode, zeker voor iemand die van verandering houdt. Maar dat is precies wat OG hem biedt: afwisseling, verandering en vernieuwing. Axel: “Ik verveel me hier geen dag. Er zijn momenteel een groot aantal maatschappelijke vraagstukken in de samenleving. Met OG richten we ons op het vraagstuk van de dubbele vergrijzing. Meer senioren die allemaal ouder worden, een halvering van het aantal mantelzorgers in de komende twintig jaar; dat geeft een spannende uitdaging. Wie gaat er voor je zorgen? Kan je thuis blijven wonen? Zo nee, waar dan wel? Hoe ga je het regelen? Heb je daarvoor voldoende financiële middelen? Ouder worden betekent steeds meer op jezelf zijn aangewezen. Daar moet je op voorbereid zijn.”

“Ouder worden betekent steeds meer op jezelf zijn aangewezen. Daar moet je op voorbereid zijn.”

Mantelzorg organiseren

Als je ouders of schoonouders op leeftijd zijn, kun je als kind te maken krijgen met mantelzorg. Axel zijn vader is 92, woont op zichzelf, rijdt auto, golft twee keer per week en reist nog naar het buitenland. Een voorbeeld van ouder worden dat hij graag wil volgen. Maar hij weet ook dat dit niet voor iedereen haalbaar is. Zijn schoonmoeder woont in Limburg op 2,5 uur rijden. Zij heeft meer zorg nodig. 

De grote afstand tussen hen maakt mantelzorg een stuk complexer. Axel: “Mijn vrouw en ik hebben het zo goed mogelijk proberen te regelen zodat ze toch thuis kan blijven wonen. Mijn schoonmoeder heeft nu twee keer per dag thuiszorg en een persoonlijk alarm voor als ze valt. Als het nodig is vegen we onze agenda leeg en rijden we naar Limburg. Dit is mantelzorg anno 2023. Waar staan we in 2033? En in 2043? Het gaat er zeker niet makkelijker op worden.”

Langer zelfstandig thuis wonen

Met WOONZ.nl kan OG haar leden een platform bieden waar ze alles kunnen regelen om langer zelfstandig thuis te wonen. “Doordat we WOONZ.nl hebben, kunnen we onze leden in een eerder stadium bewust maken van het feit dat ze het financieel goed moeten regelen om later prettig te kunnen blijven wonen”, licht Axel toe. “Zeker als ik kijk naar mij eigen ervaringen dan weet ik hoe belangrijk dat is.” 

Nog niet zo lang geleden maakte een incident wel duidelijk hoe belangrijk het is dat je, als je ouder wordt, voorzorgsmaatregelen neemt. Zijn vader woont zelfstandig, kan gelukkig veel zelf, alleen is hij wel slechthorend. Daarom heeft hij een gehoorapparaat. Dat zet hij uit als hij naar bed gaat of als hij een boek leest. Als er een brandalarm afgaat, de telefoon of deurbel gaat, kan hij dit niet horen. Daarom koos hij voor een domotica systeem in zijn huis. . Axel vertelt: “Mijn vader heeft alles zelf geregeld, best bijzonder vind ik dat. Het domotica systeem is ingesteld met flitslampen in verschillende kleuren, bijvoorbeeld rood bij brandalarm en wit pulserend licht als de deurbel gaat. Als hij slaapt heeft een soort trilplaat onder zijn kussen. Zo kan hij toch gealarmeerd worden als er iets is. Wat gebeurde er nog niet zo lang geleden? Hij zat een boek te lezen en opeens ging er een rood licht aan. Dus ging hij op onderzoek uit. Na alle kamers gecontroleerd te hebben, trok hij als laatste de deur van de badkamer open: een uitslaande brand. De boosdoener was een oud elektrisch handdoekrek. Met veel tegenwoordigheid van geest heeft hij de brand geblust. Zonder de domotica was zijn huis afgebrand, dat weet ik zeker. Ik denk dat dit een mooi voorbeeld is uit de praktijk van hoe je langer zelfstandig thuis wonen kunt inrichten. En ja, ook hier komen dan weer de juiste middelen om de hoek kijken. Je moet financieel in staat zijn om dit soort maatregelen te kunnen nemen.”  

Het goede gesprek 

In een mensenleven kan er veel gebeuren. Het valt Axel op dat maar weinig mensen echt goed nadenken over moeilijke situaties waarin ze terecht kunnen komen. “Het is niet iets wat mensen graag doen. Dat is ook logisch, want het zijn vaak moeilijke onderwerpen die gaan over vragen als: hoe laat ik mijn partner en/of gezin achter als ik er niet meer ben? Hoe wil ik de zorg geregeld hebben als ik bepaalde dingen niet meer zelf kan? Toch zijn het dit soort situaties, die voor veel gedoe kunnen zorgen als bepaalde zaken niet goed geregeld zijn.” 

OG heeft al eerder het boekje ‘Het Familiegesprek’ gemaakt. Dit boekje helpt kinderen om het gesprek aan te gaan met hun ouders over ouder worden en alles wat erbij komt kijken. Axel: “Het idee is om een variant van dit boekje te maken met de titel ‘Het partnergesprek’. Gemiddeld 5 tot 10% van de mensen heeft het er met elkaar weleens over gehad wat te doen als een van beiden komt te overlijden, maar meer in de zin van: het is goed geregeld en als er iets is, moet je maar in die la kijken. Wij willen het goede gesprek faciliteren. Het zijn niet de leukste gesprekken, maar wel heel belangrijk.”

“Wij willen het goede gesprek faciliteren. Het zijn niet de leukste gesprekken, maar wel heel belangrijk.”

OG als kennispartner

Met WOONZ.nl doet OG mee aan een driejarig onderzoek van het Ministerie van VWS, samen met een aantal gemeenten en de Haagse Hogeschool. Het onderzoek is gericht op langer zelfstandig thuis wonen. Met elkaar werken ze voor het ministerie een plan uit met als kernvraag: wat zijn de kernelementen om langer zelfstandig thuis wonen te ondersteunen en te faciliteren? “We gaan met heel veel mensen in gesprek, doen onderzoek in het buitenland en bij gemeenten. Daar komt een rode draad uit. Het gaat over zaken als: hoe groot is mijn sociale netwerk, hoe is mijn leefomgeving, pas ik daar nog in, past mijn huis nog bij mijn zorgbehoefte? Precies die vraagstukken waar we vanuit WOONZ.nl en OG mee bezig zijn.” 

Gelukkig ouder worden doen we samen

De slogan van OG is: ‘Gelukkig ouder worden doen we samen’. Wat betekent dit in de praktijk? Axel: “Het samen zit er voor mij in dat wij als OG mensen helpen om inzicht te krijgen in wat er mogelijk is en dat we de juiste producten en diensten bieden om wensen te realiseren. Uiteindelijk moet je het zelf doen, maar we willen mensen wel helpen om de juiste stappen te zetten. Want als je het allemaal zelf moet ontdekken is het best complex.” Geluk is volgens Axel een variabele die voor iedereen iets anders betekent. “Geluk gaat zelden over materie en rijkdom. Het zit er meer in dat je bepaalde zorgen kunt wegnemen en dat je kunt leven op een manier zoals je zelf voor ogen hebt. Dat ziet er voor elk mens anders uit, we hebben namelijk allemaal andere wensen”, aldus Axel.  

Hoe ziet gelukkig ouder worden er voor hem persoonlijk uit? “Ik vind het belangrijk om actief te zijn en mezelf te blijven ontwikkelen. Zo heb ik net een opleiding afgerond en ben ik gevraagd commissaris te worden bij een bedrijf. Op die manier ben ik nu al bezig met mijn toekomst.” Maar als het erop aan komt, staan twee dingen toch echt bovenaan zijn ‘gelukslijst’: het thuisfront en zijn gezondheid. “Dat is toch de ‘baseline’ van het leven. Gezond zijn en samen kunnen zijn met de mensen om wie je geeft. Daar draait gelukkig ouder worden voor mij in de eerste plaats om.”