Artikel

Vijftigers zitten soms in een spagaat. Hun ouders zijn al een dagje ouder en hebben meer zorg nodig. En hun kinderen hebben drukke gezinnen en zijn blij als oma en opa – soms alleen in noodgevallen, soms elke week – op de kleinkinderen willen passen. Heel wat vijftigers spelen dan ook om diverse redenen met de gedachte om minder te gaan werken. Daar hangt een prijskaartje aan. Wat betekent minder werken eigenlijk?

In Nederland werken zo’n 4,6 miljoen mensen in deeltijd. Dat is bijna de helft van alle werkenden. Uit een onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB)  blijkt dat de meeste mensen in deeltijd werken omdat ze voor hun kinderen of kleinkinderen willen zorgen. Een andere veelgenoemde reden is dat mensen meer tijd willen voor zichzelf. Ook zijn er mensen die in deeltijd werken omdat ze mantelzorg verlenen of vrijwilligerswerk doen.  Vooral vrouwen werken in deeltijd. Van alle vrouwen die werken, werkt 70% in deeltijd. Van alle mannen die werken, werkt 28% in deeltijd. Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS).

Recht op minder werken is wettelijk geregeld

De Wet flexibel werken geeft werknemers het recht om hun arbeidsduur aan te passen. Je werkgever mag een verzoek om minder te werken alleen afwijzen als er een zwaarwegend bedrijfsbelang is. Bijvoorbeeld als er niemand is die jouw werk kan overnemen. Deze wet geldt alleen als je in een bedrijf werkt met minstens 10 medewerkers en als je minstens 26 weken in dienst bent. Maar er is een uitzondering. Als je minder wilt werken omdat je mantelzorg gaat verlenen, geldt de voorwaarde van minimaal 10 medewerkers in het bedrijf niet.  

Minder werken betekent minder salaris

Als je minder gaat werken, ga je natuurlijk minder verdienen. Maar vaak ga je er minder op achteruit dan je denkt. Als je bijvoorbeeld 5 dagen per week werkt en je gaat 4 dagen werken, betekent dat niet per se dat je elke maand 20% minder salaris krijgt. Het hangt af van je persoonlijke omstandigheden, maar meestal is het verschil netto zo’n 15%. Dat heeft te maken met belastingen. Ons belastingstelsel is ingewikkeld, met allerlei kortingen op de belasting die je betaalt. Bijvoorbeeld loonheffingskorting en arbeidskorting. Die kortingen worden lager naarmate je meer verdient. Daardoor houd je in verhouding netto vaak meer over dan je zou verwachten als je minder gaat werken. Ook kan het zijn dat je recht hebt op huur- of zorgtoeslag als je inkomen omlaag gaat. Daardoor wordt je besteedbaar inkomen toch weer een stukje hoger. Met de WerkUrenBerekenaar op Nibud.nl  zie je wat de financiële gevolgen zijn als je minder gaat werken. De WerkUrenBerekenaar geeft niet het exacte bedrag, maar je krijgt wel een goede indruk.

Minder werken kan gevolgen hebben bij werkloosheid en arbeidsongeschiktheid

Uitkeringen bij werkloosheid en arbeidsongeschiktheid zijn grotendeels gebaseerd op het loon. Het UWV – de instantie die uitkeringen bij werkloosheid en arbeidsongeschiktheid verzorgt – hanteert een maximum dagloon. Wie meer verdient dan dit dagloon, gaat er sowieso al fors in inkomen op achteruit bij werkloosheid en arbeidsongeschiktheid.  Maar ook een lager loon vanwege deeltijdwerk betekent dat je bij werkloosheid of arbeidsongeschiktheid rekening moet houden met een lagere uitkering. De uitkering is een percentage van je loon. Ook bij ziekte kun je hiermee te maken krijgen. Dat hangt af van wat er in de CAO staat.

Minder salaris betekent minder pensioen

Hoeveel pensioen je opbouwt, hangt rechtstreeks af van het salaris dat je verdient. Als je minder gaat werken en minder gaat verdienen, heeft dat ook gevolgen voor later. De meeste mensen staan hier niet bij stil. Zeven van de tien mensen die onlangs minder zijn gaan werken, hebben zich niet verdiept in de gevolgen voor hun pensioen. Dit blijkt uit onderzoek van Wijzer in Geldzaken. Wat minder werken betekent voor je pensioen, kun je nagaan bij je pensioenfonds. Steeds meer pensioenfondsen hebben een mijnomgeving, waar je kunt zien wat er met je pensioen gebeurt als je meer of minder gaat werken. Kijk dan ook naar het nabestaandenpensioen dat je partner krijgt (en tot een bepaalde leeftijd ook je kinderen) als je zou overlijden. Ook dat wordt lager als je inkomen omlaag gaat.

Aanvullen pensioen

Is je pensioen of het nabestaandenpensioen straks onvoldoende? Een lijfrente kan een mooie manier zijn om het pensioen voor je partner of jezelf straks aan te vullen. Ook een overlijdensrisicoverzekering kan een goede manier zijn om te zorgen voor extra inkomen voor je partner als jij zou overlijden. Als je ervoor kiest om minder te gaan werken is het verstandig om met alle gevolgen voor je inkomen rekening te houden, nu en later.