‘I’m not getting old, I’m evolving’. Deze quote van Keith Richards vat goed samen hoe ouderenorganisatie ANBO en financiële dienstverlener Onderlinge ’s-Gravenhage naar de senioren van nu kijken. Of je net de vijftig gepasseerd bent of al geniet van je pensioen: als senior ben je van grote maatschappelijke toegevoegde waarde, vinden zowel Anneke Sipkens, directeur-bestuurder van ANBO als Seada van den Herik, algemeen directeur van Onderlinge ’s-Gravenhage. Beide organisaties trekken samen op om van betekenis te kunnen zijn voor hun eigen leden en voor vijftigplussers in het algemeen. Op een toepasselijke locatie, de 50PlusBeurs, vertellen beide directeuren hoe zij zich willen inzetten om voor de senioren in Nederland zaken beter geregeld te krijgen.

Over nog geen twintig jaar bestaat Nederland voor de helft uit vijftigplussers. Dat dit de nodige vraagstukken en uitdagingen met zich mee gaat brengen, is geen verrassing. De vraag is: zijn we er ook klaar voor? Anneke Sipkens is sinds anderhalf jaar directeur-bestuurder van ANBO, met 75.000 leden een van de grotere ouderenorganisaties van Nederland. Zij komen op voor de belangen van senioren in Nederland. Anneke: “Ons voornaamste doel is om mensen te helpen met lang en gelukkig leven. Dat als je met pensioen bent je voldoende inkomen hebt, dat je fijn kunt wonen, dat je toegang hebt tot zorg en ondersteuning en heel belangrijk: dat je nog mee mag doen in de samenleving.”

Seada van den Herik is sinds vijf jaar directeur van Onderlinge ’s-Gravenhage, een onderlinge waarborgmaatschappij die al ruim 125 jaar bestaat. Seada: “Iedereen die bij ons een verzekering afsluit, is automatisch lid. We hebben meer dan 200.000 leden en richten ons met name op mensen in hun tweede levensfase. Voor hen willen we heel graag de financiële buddy zijn op het gebied van wonen, werken en welzijn.”

Jullie zijn samen aanwezig op de 50PlusBeurs, dat is niet zonder reden. Op welke manier werken jullie samen?

Anneke: “We moeten met elkaar heel goed kijken hoe we de samenleving vorm gaan geven. Hoe ga je straks ervoor zorgen dat iedereen een fijn plekje heeft om te wonen en iedereen een passende vorm van ondersteuning kan krijgen? We weten dat we echt een tekort gaan krijgen aan medewerkers in de zorg en dat er heel veel minder mantelzorgers zullen zijn, dus het wordt anders. Ik denk dat het heel belangrijk is om als ouderenorganisatie te kijken hoe je samen met partners het verschil hierin kan maken. Alleen door samen te werken kunnen we deze grote vraagstukken, waar we met zijn allen voor staan, oplossen en mensen echt helpen. Daar vinden we als ANBO en Onderlinge ‘s-Gravenhage de verbinding en zeker ook via Woonz, het platform voor ouderen en wonen.”

Seada: “Wij verstrekken financiële producten en dat willen we samen met partners doen die erg goed snappen wat senioren nodig hebben en wat hen drijft. Zo’n partner is ANBO. Zo zien we allemaal nieuwe patronen van mensen ontstaan rondom woonvormen en daarbij horen vragen als: hoe vind je een passende woonvorm en hoe financier je dat dan? Daar komen wij in beeld. De Zilverhuis Hypotheek is daar een mooi voorbeeld van en natuurlijk het platform Woonz dat in ons beheer is.”

Anneke: “Wat ik daarbij nog wil benadrukken is dat ik het heel fijn vindt hoe de Onderlinge georganiseerd is. Zij zijn net als wij een ledenorganisatie zonder winstoogmerk. Er is echt een oprechte interesse om impact te maken op die drie thema’s wonen, werken en welzijn. Om er voor de mensen te zijn. Dat is het allerbelangrijkste. Dat past bij de waarden van ANBO.”

Hoe versterken jullie elkaar in de dagelijkse praktijk en wat merken jullie leden hiervan?

Anneke: “Vanuit de drie speerpunten wonen, werken en welzijn kijken we gericht welke informatie we kunnen delen met onze leden via website, nieuwsbrieven en meer. We doen daarnaast vaak peilingen onder onze leden. Zo hebben we net een woononderzoek gedaan – de resultaten krijgen we nog – om echt te weten waar mensen behoefte aan hebben. Die resultaten kunnen we weer delen met de Onderlinge.”

Seada: “Dat is voor ons weer heel belangrijk want het heeft geen zin dat wij op kantoor gaan zitten bedenken wat de senioren nodig hebben. Wij zijn er voor mensen in heel Nederland – al doet de naam ’s-Gravenhage misschien anders vermoeden – en willen graag in interactie zijn met onze doelgroep. ANBO heeft natuurlijk veel betere voelsprieten als het gaat om vragen als: wat leeft er, wat is er nodig, wat willen mensen graag en wat hoort er dan aan de achterkant bij voor financiële producten en ook dienstverlening? Door samen op te trekken kunnen we van meer betekenis zijn.”

Seada van den  Herik en Anneke Sipkens

Toch even inzoomen op jullie doelgroep: de senior. Wie is die senior? Herkent de vijftigplusser van vandaag zich nog in deze term?

Seada: “Ja dat is een lastige. Het is zo’n grote en diverse groep. Dé senior bestaat niet, er zijn veel verschillende senioren dus laten we vooral aandacht hebben voor die verschillen. Binnen Onderlinge ‘s-Gravenhage hebben we het vooral over mensen in hun tweede levensfase, daarmee bedoelen we mensen vanaf vijftig jaar. Voelen die zich al senior? Misschien niet, maar vooralsnog is het wel de beste term om te gebruiken.”

Anneke: “Wij richten ons vooral op mensen die met pensioen gaan of al met pensioen zijn. Dat is onze doelgroep. Het begrip ‘oudere’ ligt soms wat gevoelig. We weten dat mensen graag oud willen worden, maar niet oud willen zijn. Er ligt een enorme focus, ook in reclame-uitingen, op de vitale oudere. Aan het andere eind van het spectrum zit de hulpbehoevende oudere die achter een rollator loopt. Dat is nu vooral de beeldvorming, er zit weinig tussenin. Ik zou dit graag willen veranderen.”

Hoe zie je die verandering voor je?

Anneke: “Ouder worden is een natuurlijk onderdeel van het leven en ook een heel fijn onderdeel. Keith Richards van de Rolling Stones zegt altijd: ‘I’m not getting old, I’m evolving’. Leven en ontwikkelen, daar gaat het om. Ongeacht je leeftijd kun je je blijven ontwikkelen en nieuwe dingen doen. Dat is een heel ander perspectief, ook voor de samenleving. Nu overheerst toch wel vaak het negatieve beeld van senioren als de grijze tsunami die ons pensioen gaat opeten. Dat is het dus niet. Je moet er met elkaar voor zorgen dat deze grote groep mensen van toegevoegde waarde blijft in de samenleving.”

Seada: “Ik denk dat het meer betrekken van senioren een voordeel is voor iedereen. Mijn moeder werd een keer uitgenodigd door de gemeente. Toen kreeg ze de vraag: ‘Wat moeten wij meer doen voor de senioren?’ Voor mijn moeder was dit gewoon helemaal de verkeerde vraag. ‘Vraag aan mij wat ik nog kan bijdragen aan de samenleving’, was haar reactie. Haar redenering is: nu ik meer tijd heb omdat ik niet meer werk en AOW en pensioen krijg, wat kan ik met die tijd extra doen?”

Leeft dit bij veel meer senioren, dat gevoel van niet afgeschreven willen worden?

Anneke: “Jazeker, je gaat je meer en op een andere manier inzetten als je weet dat je er nog toe doet. Heel veel mensen hebben toch het knagende, onrustige gevoel dat als ze met pensioen gaan, ze uitgerangeerd zijn. Je hebt geen vaste agenda meer, je bent nergens meer nodig en dan zit je daar met de gedachte: maar ik kan nog wel van alles.”

Seada: “Wij hadden bij IT een aantal mensen die met pensioen gingen. Die hebben we gevraagd of ze toch weer in dienst wilde komen op basis van een nulurencontract. Die huren we nu in tijdens vakanties of als back-up en dat werkt echt heel goed. Zij vinden het leuk en voor ons als middelgroot bedrijf is het ook heel fijn dat je van die kennis en expertise gebruik kan maken juist als je het even nodig hebt.”

Anneke: “Wij doen het ook, wij bieden dan een jaarcontract aan. Dat werkt heel goed.”

We hebben de senioren hard nodig met de arbeidsmarktkrapte die ons aankijkt. Hoe houden we ze actief en betrokken?

Anneke: “Een van de themabijeenkomsten die wij organiseren gaat over de vraag: ‘Wat wil je later worden’? Dat is zo’n bijzondere vraag om over in gesprek te gaan. Het besef: ‘oh ja, ik kan nog wat worden. Dat is echt een eyeopener voor mensen.”

Seada: “Wij hebben ‘m net iets anders geframed: ‘Het leven begint bij vijftig dus wat is jouw toekomstdroom?’ Vanuit de gedachte: je hebt nog een heel leven voor je. Vijftig is toch een soort schakelleeftijd. Je komt in een fase dat je kinderen – als je kinderen hebt natuurlijk – de deur uitgaan en er meer ruimte ontstaat. De focus op je eigen ontwikkeling en gezin wordt wat minder en de behoefte om je in te zetten voor anderen en voor de maatschappij neemt toe. Vandaar ook de vraag: wat is je toekomstdroom?”

Als vijftiger komt er ook vaak iets anders om de hoek kijken: de zorg voor ouder wordende ouders. Hoe kijken jullie hier tegenaan?

Seada: “Als kind zorgen ouders voor jou en op een bepaald moment worden de rollen omgedraaid en hebben je ouders zorg nodig. Hoe en wanneer die omslag komt, is voor iedere situatie anders, maar een ding weten we wel: het is bijna altijd ingewikkeld. Daarom hebben we een boekje gemaakt met de titel ‘Het familiegesprek’ om te stimuleren dat je als kind het gesprek kan starten met je ouders over zaken als mantelzorg en andere financieel gerelateerde vraagstukken zoals erfenisvraagstukken. Weten waar je ouders behoefte aan hebben en wat er nodig is om het goed te regelen met elkaar is belangrijk. Dat hoort ook bij ouder worden.”

Anneke: “Ik zie het aan mijn vader van 94, die woont nog steeds in het ouderlijk huis. Hij wilde nooit verhuizen en ik heb het ook niet in een eerder stadium bespreekbaar gemaakt. Terwijl dat juist zo belangrijk is. We gaan naar een toekomst waarin we elkaar veel meer zullen moeten gaan helpen. Daarom zie je ook allemaal nieuwe woonvormen ontstaan, zoals de Knarrenhoven.”

Welke diensten kunnen jullie concreet bieden aan jullie leden?

Seada: “We zijn en blijven in de eerste plaats een levensverzekeraar maar kunnen ook andere producten verstrekken zoals hypotheken en andere financiële producten die horen bij een verzekeraar. Zo zijn we bijvoorbeeld aan het kijken naar impact beleggen, om te zien hoe we met onze beleggingen ergens een verschil kunnen maken om juist voor senioren zaken beter geregeld te krijgen in Nederland. Met Woonz verstrekken wij geen diensten, maar selecteren goede partners waar wij mee samenwerken. Wij hosten en managen het platform, maar willen het echt samen met andere partners tot een succes kunnen maken. Daar past ANBO ook echt heel goed bij. Wij geloven in samen.”

Anneke: “Als ANBO lid betaal je 4 euro per maand en voor dat bedrag heb je toegang tot hulp, adviezen en allerlei informatie. We zijn daarnaast een belangenbehartiger, daar stoppen we veel tijd en energie in. We zijn zichtbaar in de media en vertegenwoordigen onze leden in Den Haag als het gaat om belangrijke onderwerpen zoals het pensioenstelstel, de seniorenwoningen die er moeten komen en doen heel veel met VWS over hoe de zorg in de toekomst georganiseerd moet gaan worden. Wat we verder aanbieden is voordeel en gemak. We hebben een heel arsenaal aan partners waardoor we vanuit een collectief voordeel, mooie dingen kunnen aanbieden aan onze leden. Daarnaast verbinden we onze leden, we hebben een digitaal trefpunt ontwikkeld waarin leden elkaar makkelijk kunnen opzoeken. Tot slot geven we advies en bieden we ondersteuning thuis door vrijwilligers. We hebben 400 vrijwilligers in Nederland, die kunnen helpen met je belastingaangifte, de administratie, digitale veiligheid, checken of je huis in orde is; dat soort dingen. Daarnaast hebben we een adviesteam op kantoor. Je kunt altijd bellen en wordt altijd te woord gestaan.”

Seada: “Dat is tegenwoordig heel bijzonder hoor. Bij ons staat het telefoonnummer pontificaal op de website met ‘bel ons gerust’. Dat is dezelfde houding: we nemen de telefoon op. Het is eigenlijk triest, maar inmiddels onderscheidend als je je telefoonnummer op je website zet.”

Anneke: “Lang niet alle ouderen zijn digitaal vaardig genoeg. Digitalisering gaat hard en communicatie gaat via allerlei kanalen. Maar als iets lastig is, bellen veel mensen toch liever.”

Over leeftijd gesproken: Seada jij bent net 50 geworden, Anneke jij 60. Herkennen jullie je in jullie eigen doelgroep?

Anneke: “Ik herken me zeker in de informatie die ik wil hebben, ook richting mijn ouders. Mijn moeder is vorig jaar overleden en bij mijn vader loop ik echt tegen dingen aan. Ik heb hem uiteraard ANBO-lid gemaakt, want de belasting kan hij niet meer zelf doen. Het is allemaal heel ingewikkeld. Dan zet ik er een ANBO-vrijwilliger op en die regelt het meteen. Dat ik 60 ben geworden was voor mij nog wel een dingetje trouwens. Je wordt al snel bestempeld als oud, terwijl ik dat helemaal niet zo ervaar. Ik voel me eigenlijk nog net als zo'n twintig jaar geleden.” Seada: “Ik ben net 50 geworden en ben er gewoon heel trots op. Dat draag ik graag uit.”

Wonen is een belangrijk speerpunt voor jullie beiden. Op welke manier kunnen jullie samen het verschil maken?

Seada: “Wij denken de hele tijd na: wat zijn nou andere specifieke situaties waarbij je naast administratieve steun ook echt informatie wilt over risico gerelateerde financiële producten? Laatst zei iemand: ‘Ik wil heel graag een kangoeroewoning bouwen bij ons in de tuin, maar ik krijg de financiering niet rond en ik krijg allemaal gedoe met de gemeente.’ Dan denk ik: dat is wel een thema waar ik iets aan wil doen. Dan kunnen we als Onderlinge meekijken naar de financiering en ANBO kan meedenken hoe we dit beter geregeld krijgen in de wetgeving. Dat zijn belangrijke onderwerpen. Daar moet een oplossing voor komen.”

Anneke: “Sommige gemeenten faciliteren het wel, anderen helemaal niet. Dan krijg je nog de kostendelersnorm met de AOW en al die toestanden, dat je ineens AOW moet inleveren als iemand bij je in komt wonen, om jou te verzorgen. Daar strijden we al heel lang voor dat dat verandert en dat gaat er hopelijk nu ook eindelijk doorheen komen.”

Er zijn nog flink wat ‘battles to fight’. Welke rol pakken jullie hier beiden in?

Anneke: “Onderlinge ’s-Gravenhage kan geen belangenbehartiging doen maar wij wel. We krijgen geen subsidie van de overheid, dat betekent dat we een onafhankelijke stem hebben en de thema’s op tafel leggen. Dat doen we graag op een constructieve en duidelijke manier. We zijn niet een partij die overal tegen is, het is niet onze rol om op de barricades op te gaan. Wij vragen wel om maatregelen en aanpassingen want er is écht iets nodig.”

Seada: “Daarin vinden we elkaar ook. Het is voor een verzekeraar heel makkelijk om allerlei angstbeelden te schetsen, maar dat doen we niet. Wij richten ons op de vraag: hoe kun je, ook als je oud bent, perspectief houden en proberen om een mooie invulling te geven aan je eigen leven en dat van anderen. Samen met ANBO maken we ons hier graag hard voor.”